یک راه معمول آنچه که اسم‌اش را «آموزش یا تربیت حیوان» گذاشته‌ایم، گرسنگی دادن به حیوان و غذا دادن به شرط انجام کارهای به اصطلاح «بامزه» برای ماست. آنچه که سالانه میلیون‌ها نفر را به پارک‌ها و آکواریوم‌های نهنگ و دلفین می‌کشاند، پشت صحنه‌های دردناکی هم دارد که نمایش‌اش، تجارت چند میلیارد دلاری این پارک‌ها را به خطر می‌اندازد. یک نمونه‌اش، زیان ۱٫۴ میلیارد دلاری مجموعه پارک‌های سی‌وُرلد آمریکا، پس از نمایش فیلم مستندی درباره فعالیت‌های این پارک و گفت‌وگو با مربیان و شکارچیان پیشین و پژوهشگران زندگی وال‌ها است.
سازنده فیلم، مادری است که مثل خیلی‌ها، کودکانش را به پارک‌های آبی سی‌ورلد و تماشای نهنگ‌ها می‌برده تا اینکه کشته‌شدن یکی از مربیان نهنگ‌ها او را به فکر تحقیق و ساخت فیلمی درباره زندگی اُرکاها (نهنگ قاتل) در اسارت می‌اندازد. فیلم مستند ماهی‌سیاه (نامی که نخستین ساکنان ساحل غربی آمریکا به نهنگ‌های قاتل داده بودند) چنان اثرگذار شد که میزان فروش بلیت پارک سی‌ورلد کمتر شد و عده زیادی از مردم تصمیم گرفتند دیگر به این پارک‌ها نروند و وضعیت بد نهنگ‌ها را برای کودکان‌شان هم که مشتری ثابت این پارک‌های آبی هستند، توضیح دهند و از آنها هم بخواهند که دیگر به این پارک ها نروند. در صحنه‌ای از فیلم، یکی از مربیان سابق سی‌ورلد می‌گوید «هرگز کودک سه ساله‌ام را به این پارک‌ها نمی‌برم تا اسارت و تماشای نهنگ‌ها در زندان، برایش عادی نشود.»
درست است که گاهی، محیط‌زیست و «حمایت از حیوانات» تبدیل به ابزار و برچسب و هشتگی برای خودنمایی و فخر فروشی می‌شود و در مقابل هم گروهی بی اعصاب از «کامنت به‌دستان» آماده‌اند تا پای این جور بحث‌ها بنویسند که «یعنی حالا تمام مشکلات عالم حل شده و مشکل نهنگ‌های زندانی روی زمین مانده؟» یا «در این شرایط حساس -که معلوم نیست کِی به‌سر می‌رسد- وقت مطرح کردن این جور چیزها نیست»، اما عده‌ای هم هستند که فارغ از کسب‌وکار و هیاهوی رایج در شبکه‌های اجتماعی، سراغ نقطه‌های تاریکی می‌روند که بخش عادی از تمدن و زندگی ما شده‌اند؛ به قول یک از مربیان سابق نهنگ‌ها که در این فیلم حضور دارد، احتمالا ۵۰ سال دیگر می‌فهمیم، با جدا کردن بچه‌نهنگ‌ها از مادر، گرسنگی دادن به آنها تا حد مرگ و مجبور کردن‌شان به پشتک و وارو زدن برای تفریح ما در ازای چند ماهی مرده و مانده و زندانی کردن‌شان در مکعب‌های بتنی و فلزی تنگ‌وتُرش، کودکان‌مان را به تماشای چه وحشی‌گری «احمقانه» و شرم‌آوری می‌بُردیم.
بعد از تماشای فیلم، تعداد آدم‌هایی که مخالف کار پارک نهنگ‌ها هستند زیاد شده. این پارک‌ها هم بیکار ننشسته و سرمایه و رسانه‌ها را برای توجیه فعالیت شان به‌کار گرفته‌اند؛ اینجا ۶۹ نقدی که سی‌ورلد به فیلم وارد کرده و پاسخ سازندگان فیلم، در دسترس است.
شخصیت اصلی فیلم، تیلیکام، نهنگ ۳۳ ساله‌ایست که با آنکه تا امروز سه نفر را کشته، همچنان در پارک آبی سی‌ورلد برای مردم برنامه اجرا می‌کند. معمولا حیوانی را که انسان‌خواری می‌کند، می‌کُشند یا در طبیعت وحشی رها می‌کنند، اما «اسپرم قیمتی تیلیکام» بلای جانش شده و شاید چون سی‌ورلد از فروش اسپرم و باروری نهنگ‌های دیگر، سود سرشاری دارد، مایل به رهاکردن این جانور ۵٫۵ تُنی در اقیانوس نیست؛ به این بهانه که ممکن است نهنگ‌های دیگر، او را بکُشند.
هربار که نهنگی در اسارت به انسان‌ها حمله کرده، گردانندگان این پارک‌ها به مدد تبلیغات و رسانه‌ها چنین وانمود کردند که مربی، بی‌احتیاطی کرده یا این فقط یک حادثه بوده شبیه گاز گرفتن یک سگ خانگی؛ حتی گاهی غیرمستقیم، ماجرا را چنان جا انداخته‌اند انگار نهنگ، از فرط عشق و علاقه به مربی‌اش او را زیر آب بُرده و خفه کرده یا خورده.
خشونت، دیگر فایده‌ای برای ما ندارد؛ خواه با انسان‌های دیگر باشد، خواه با طبیعت و جانوران.
فیلم مستند ماهی‌سیاه، فعلا اینجاست:
http://youtu.be/dYVhZcOa4zM
چکیده
[schema type=”movie” url=”http://blackfishmovie.com” name=”ماهی‌سیاه” description=”فیلم مستندی که سال ۲۰۱۳ درباره زندگی تیلیکام، اُرکایی در پارک آبی سی‌ورلد آمریکا ساخته شده و نقدهایی را به شکار و نگهداری نهنگ‌ها در این پارک ها وارد می‌کند و مواردی از قتل مربیان را هم پیگیری می‌کند.” director=”Gabriela Cowperthwaite” ]
نظر شما