فیلمهای اریک رومر پر از گفتوگوست، اما این گپ و گفتها به زور در دهان بازیگران گذاشته نشده است؛ این حرفهای روزمره که آشنا و طبیعی و معمولی به گوش میرسند، تلاش اوست برای درک و محک زدن فضای محو بین آنچه میگوییم و آنچه احساس میکنیم. او اغلب از بازیگران و بهخصوص زنانی که آموزش فن بیان دیده بودند، استفاده نمیکرد، چون نمیخواست صدای بازیگران غیرطبیعی و بیانشان از روی بازیگری باشد، نه از روی واقعیت. فیلمنامه واو به واو و پرجزییات نداشت و اجازه میداد بعضی چیزها موقع بازی و در حس و حال همان لحظه شکل بگیرد. ترجیح او قراردادن شخصیتها در طبیعیترین حالت ممکن بود و از آنها میخواست لباس و آرایش معمول خودشان را داشته باشند و گاهی از آنها در اتاق و و خانه و فضای شخصی خودشان فیلمبرداری میکرد.
قسمت ششم پادکست گوشه، در یوتیوب:
اریک رومر(۲۰۱۰-۱۹۲۰) مخاطبپسند نبود و در زمان کار و زندگیاش با استقبال انبوه مخاطب روبهرو نشد. نه خودش اهل شعارها و مصاحبههای مد روز بود و نه فیلمهایش از فرمول و «الگوریتم» جذب انبوه مخاطب، پیروی میکرد. بیشتر فیلمهایش را با پول بسیار کم، عواملی در حد پنجشش نفر و با همت دوستانش ساخت، از خانه و ویلای آنها برای فیلمبرداری استفاده میکرد و در کارهای جمع و جور او، خبری از ریخت وپاش و دستمزدهای نجومی نبود. بازیگران که بیشترشان نابازیگر بودند، با امتحانهای عجیب و غریب انتخاب نمیشدند و برعکس بقیه کارگردانها، رومر میخواست آنها را در زندگی معمولی خودشان ببیند تا انتخابشان کند. امتحان بازیگری نزد رومر، درست اداکردن کلمات بود، صدای واقعی داشتن و حرکاتی که زیبایی ذاتی و اصالت فرد را نشان دهد؛ رومر از آنها انتظار داشت بیش از هرکسی، شبیه خودشان باشند.
گاهی که درخواست مصاحبهای را رد میکرد، در بعضی رسانهها، دلیلش را «انزوا و غیراجتماعی بودن» او میدانستند. گاهی هم که تن به مصاحبه میداد، حوصلهاش از سوالهای تکراری یا به نظر او بیهوده، سر میرفت و به مصاحبهکننده میگفت، بالاخره می خواهی چند تا سوال جدی بپرسی؟
فیلمهای اریک رومر ِ فرانسوی به تعبیری «هربار که میبینیم بهتر میشوند»؛ ما در این فیلمها بهجای میخکوب شدن به کمک فراز و فرودهای اغراقآمیز و جلوههای ویژه و تماشای ستارهها و قهرمانهای سینما و زندگیهای دستنیافتنی، با آدمهای آشنا و شبیه به خودمان روبهرو میشویم و پای حرف آدمهایی مینشینیم که انگار دورههای گوناگون زندگی ما را بازی میکنند؛ دورههایی که شبیه هر انسانی، درگیر چیزهایی مثل رابطه، عشق، حسادت، ایمان،صداقت، تنهایی، اخلاق، آزادی و بیوفایی بودهایم.
در ششمین قسمت از پادکست تصویری گوشه، که اول هر ماه در یوتیوب گوشه منتشر میشود و به بهانهای از یک هنر و هنرمند در آن حرف میزنیم، از اریک رومر و فیلمهای او میشنویم و میبینیم که از پایهگذاران سینمای موج نوی فرانسه بود ولی در سایه دوستان دیگرش؛ فرانسوا تروفو و ژان-لوک گدار، چندان از او یادی نمیشود. پادکست گوشه، بیشتر درباره آدمهای «نه-بیار» است، آدمهای «نا-پایه» و بدقلق که از جمله، به فرمول و «الگوریتم» جذب انبوه مخاطب، نه گفتهاند؛ و اریک رومر یکی از آن نه-بیارهای بزرگ تاریخ سینما بود و برای همین هم نسبت به بقیه سینماگران همعصرش گمنامتر ماند.
این قسمت (اپیزود) هدیهایست به سینماگرانی که با تمام ضررها، اسارتها، آسیبها و مشکلات باز هم دست از فیلم ساختن برنمیدارند. فیلمسازانی که زندگی را میسازند، حرفهای بزرگ را به بزرگگویان میسپارند و درباره کوچکترین، معمولیترین و نادیدهگرفتنیترین پدیدههای زندگی، فیلم میسازند.
لینک قسمت اول پادکست گوشه؛ هنر با گوشه درباره نقاشی
لینک قسمت دوم پادکست گوشه؛ هنر با گوشه درباره مجسمهسازی
لینک قسمت سوم پادکست گوشه؛ هنر با گوشه درباره عکاسی در یوتیوب
لینک قسمت چهارم پادکست گوشه؛ هنر با گوشه درباره معماری
لینک قسمت پنجم پادکست گوشه؛ هنر با گوشه درباره رابطه علم و هنر
کتابها و جستارها و مقالههای منبع برای این قسمت: - Éric Rohmer: A Biography - Éric Rohmer: Filmmaker and Philosopher - Eric Rohmer: Realist and Moralist - Cahiers du cinéma (گزیده مقالههای کایهدو سینما، دهه ۵۰ و ۶۰ میلادی) - Raul Ruiz: Poetics Of Cinema-Dis Voir (1995) - Keith_Tester: Eric Rohmer Film as Theology Palgrave Macmillan 2008 - When Movies Mattered: Reviews from a Transformative Decade فیلمها: برشهایی از تمام فیلمهای اریک رومر مصاحبههای تلویزیونی با اریک رومر از آرته تا شبکههای تلویزیونی یا گفتوگوهای شخصی با دوستان منتقد و فیلمسازش - Le fantôme d'Henri Langlois
نظر شما