دیوید اتنبرو در خانواده‌ای فرهنگی و حمایتگر به‌دنیا آمد. پدرش مدیر کالج بود و علاقه‌اش به دانش و آموزش، تاثیر عمیقی بر پسرانش داشت. مادرش مری هم اهل فرهنگ بود اما بیشترین تاثیر را به گفته خودش، از برادر بزرگش ریچارد گرفت. ریچارد اتنبرو که بیشتر با کارگردانی فیلم گاندی شناخته می‌شود، دیوید را با جادوی هنر آشنا کرد. شیوه داستان‌گویی او در مستندهایی که از طبیعت و جانداران ساخته است از آشنایی او با هنر و بهخصوص سینما تاثیر زیادی گرفته است.
ریچارد، برادر کارگردان، تهیه‌کننده و بازیگر او بود که دیوید را با شیوه‌ای از داستان‌گویی آشنا کرد که فراتر از کلمات می‌رفت و انسان را با ایده ها و احساسات عمیق درگیر می‌کرد.
هر دو برادر حامی هم بودند و ریچارد مستندهای دیوید را شاهکار می‌دانست و دیوید هم از تاثیرات اجتماعی فیلم‌های ریچارد می‌گفت.
جان، برادر سوم به راه دیگری رفت و در صنعت خودروسازی و مشاوره مالی مشغول شد.
روایت شاعرانه، لحن و بیان آرام و جذابیت‌های تصویری، تنها ویژگی‌های مستندهای او نیستند؛ مستندهای او بر پایه داده‌ها و پژوهش‌های گروهی از محققان هر رشته و در مدتی طولانی ساخته شده‌اند. گاهی برای پیدا کردن محققی که روی گونه‌ای خاص تمرکز کرده، گروه او به سفری
برنامه اتنبرو و حیوانات، برنامه کودک تلویزیون بی‌بی‌سی، ۱۹۶۳
طولانی رفته‌اند و ضبط آنچه در بخش‌های کوتاه و چند دقیقه‌ای این مستندها می‌بینیم، سال‌ها زمان برده است.
کنجکاوی او، از زمانی که پسربچه‌ای بود که تخم پرندگان و فسیل جمع می‌کرد تا دهه نهم زندگی با او مانده است. این کلیپ کوتاه یک‌ونیم دقیقه‌ای که او را در نودوپنج سالگی، در حال معرفی گونه‌ای از کاکتوس چویا نشان می‌دهد، چکیده‌ای از یک عمر زندگی اوست؛ این گیاه را «خطرناک‌ترین» گیاه بیابان می‌دانند و تیغ‌های مرگبار آن به دلیل شکل قلاب مانندشان، بدنامند و وارد افسانه‌ها و باور بومیان هم شده‌اند. اینجا هم طنز ملایم و همیشگی‌اش را در بیان آرامَش حفظ کرده، از آخرین تکنولوژی‌‌ها برای درک بهتر بیننده، استفاده شده و خود او که در نودوپنج سالگی همچنان از دیدن طبیعت و شگفتی‌هایش هیجان‌زده است، بخشی از داستان است. همانطور که خودش اعتقاد دارد که انسان بخشی از طبیعت است نه حاکم بر آن.
قسمت سیزدهم پادکست گوشه؛ هنر با گوشه درباره دیوید اتنبرو را اینجا در یوتیوب ببینید…
مخالفت با تبلیغ و اسپانسر تجاری
اتنبرو در دوران طولانی فعالیتش خواندن هیچ آگهی تجاری‌ای را نپذیرفت. در ساخت مستندها هم به همکاری مستقیم با هیچ نشان یا حامی تجاری (اسپانسر) تن نداد.
اتنبرو معتقد است «به محض اینکه به مردم بگوید به جای کره، مارگارین بخرند دیگر کلمه‌ای از حرف‌هایش را باور نخواهند کرد.» او دلیل دوری‌اش از گفتن تبلیغ‌های تجاری را در این می‌دید که اگر مردم او و صدای او را به عنوان راوی حقیقت و واقعیت‌های علمی و مستند بپذیرند، به محض شنیدن صدای او که چیزی را تبلیغ می‌کند، اعتمادشان را به دقت و بی طرفی او از دست می‌دهند و بقیه حرفهای او را هم با شک و تردید و احتیاط خواهد شنید.
او گفته است «دخالت تبلیغات می‌تواند باعث کاهش کیفیت علمی یا تغییر پیام مستند شود
و وابستگی به منابع مالی تجاری ممکن است به تولید محتوایی بینجامد که بیش از حد به جلب توجه مخاطب و کمتر به ارائه دانش واقعی توجه دارد».
انتقادها
شیوه کار او منتقدانی هم دارد؛
اتنبرو به ایمیل هایی که از بعضی خداباوران و مومنان گرفته‌است اشاره می‌کند و می‌گوید برای او «آرزوی سوختن در آتش جهنم» را دارند. دلیل نارضایتی آنها اشاره مداوم اتنبرو به نظریه تکامل داروین است و معتقدند او با نشان دادن شگفتی‌ها و زیبایی‌های طبیعت به «خالق طبیعت» اشاره نمی‌کند. اتنبرو خودش را ندانم‌گرا (آگنوستیک) می‌داند و معتقد به لزوم آموزش مفهوم «تکامل در برابر خلقت» در مدرسه‌ها و تاکید بر علم و مشاهده مستقیم طبیعت به‌جای آموزش مفاهیم دینی‌ست.
گروهی از منتقدان هم کارهای او را با تمرکز بر بخش‌های جذاب طبیعت، «رمانتیک» و احساساتی و دچار کمبود و ضعف علمی می‌دانند. بعضی فعالان محیط زیست هم از او انتظار دارند مستقیم و آشکارتر، از نابودی طبیعت به‌دست انسان حرف بزند.
او در پاسخ بعضی از این انتقادها گفته تلاش می‌کند تا با نشان دادن واقعیت‌های طبیعت، آگاهی عمومی را افزایش دهد و معتقد است مردمی که طبیعت را نشناسند از آن نگهداری هم نخواهند کرد.
مسیر زندگی او
دیوید اتنبرو، ۱۹۹۰
مسیر زندگی نزدیک به صدساله او از زمان کودکی که سنگ و فسیل جمع می‌کرد و با خواندن کتاب‌های علمی با طبیعت و گونه‌های متنوع جانداران آشنا می‌شد، شکل گرفت. در خانه‌ای که پدر و مادرش دو دختربچه نجات‌یافته از جنگ جهانی دوم را به فرزندی پذیرفتند و به او و برادرانش گفتند آنها از امروز خواهران آنها هستند.
بعدها شور و اشتیاق او به یادگیری درباره طبیعت، با تحصیل در رشته جانورشناسی، پایه محکم علمی برای او فراهم کرد و در نهایت به قول خودش «بخت و اقبال»، او را به مجری‌گری برنامه‌ای درباره جانوران در شبکه بی‌بی‌سی کشاند و او در نهایت، دریافت که بهترین راه برای به اشتراک گذاشتن عشقش به طبیعت، ساخت مستندهایی است که زیبایی و پیچیدگی جهان طبیعی را نشان می‌دهد. او شیفته حرف‌زدن درباره طبیعت بود و در بهترین جای ممکن برای به اشتراک گذاشتن دانسته‌ها و دریافت‌هایش از طبیعت قرار گرفته بود.
اتنبرو در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ با مجموعه‌هایی مانند زندگی روی زمین و سیاره آبی، نگاه جهانی‌تر و جامع‌تری به طبیعت پیدا کرد. این برنامه‌ها نشان‌دهنده درک او از تعاملات پیچیده میان اکوسیستم‌ها و ضرورت حفظ تعادل در جهان طبیعی بودند.
او از این دوره به بعد فلسفه خود را بیشتر به اهمیت هماهنگی انسان با طبیعت و حفاظت از تنوع زیستی اختصاص داد.
حالا او به «جهان به عنوان یک کل زنده» نگاه می‌کرد.
دیدگاه‌های امروز
دیوید اتنبرو، ۲۰۲۴
در دهه‌های اخیر، اتنبرو به خصوص و آشکارتر به مسائل زیست‌محیطی و بحران تغییرات اقلیمی می‌پردازد. او در مستندهایی مانند سیاره ما و زندگی روی سیاره ما به آثار زیانبار فعالیت‌های انسانی بر زمین پرداخت.
اتنبرو در این مستندها هم هشدار می‌دهد و هم راه‌حل‌هایی برای حفظ منابع طبیعی و کاهش تخریب محیط‌زیست ارائه می‌کند.
اتنبرو حالا در آستانه صدسالگی، بر این باور است که بشر بخشی از یک اکوسیستم جهانی است و نه موجودی جدا از آن یا حاکم بر آن. او به جای تقابل انسان و طبیعت، بر همکاری و همزیستی تاکید دارد. پیام اصلی او در سال‌های اخیر این بوده که بشر برای بقای خود باید به طبیعت احترام بگذارد.
او بهخصوص مخالف افزایش جمعیت، مصرف‌گرایی، گوشتخواری و روایت‌های کتاب مقدس درباره آفرینش است.
اتنبرو با ترکیبی از دانش، احترام و شیفتگی به طبیعت با مردم حرف زده و موفق شده میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان با دنیای طبیعی آشنا کند و الهام‌بخش نسل‌های جدیدی از طبیعت‌دوستان و دانشمندان شود.
قسمت سیزدهم پادکست گوشه، درباره دیوید اتنبرو است و راه درازی که او تا امروز آمده است.
منایع ساخت این قسمت: کتاب‌ها: - A Life on Our Planet - Adventures of a Young Naturalist: The Zoo Quest Expeditions David Attenborough - Early Years؛ David Attenborough - The living planet - The life of birds - The Private Life of Plants مستندها: Attenborough’s Life Journey 60 Minutes Australia, 1997 Old-school David Attenborough برخی از نشست‌ها و سخنرانی‌ها و گفت‌وگوها: Natural History Masterclass, 2018, BAFTA Guru Career advice from David Attenborough David Attenborough: A Life In Television, 2017, BAFTA Guru
لینک قسمت اول پادکست گوشه؛ هنر با گوشه درباره نقاشی
لینک قسمت دوم پادکست گوشه؛ هنر با گوشه درباره مجسمه‌سازی
لینک قسمت سوم پادکست گوشه؛ هنر با گوشه درباره عکاسی در یوتیوب
لینک قسمت چهارم پادکست گوشه؛ هنر با گوشه درباره معماری
لینک قسمت پنجم پادکست گوشه؛ هنر با گوشه درباره رابطه علم و هنر
لینک قسمت ششم پادکست گوشه؛ هنر با گوشه؛ درباره سینما
لینک قسمت هفتم پادکست گوشه؛ هنر با گوشه؛ درباره رقص و باله
لینک قسمت هشتم پادکست گوشه؛ هنر با گوشه؛ درباره تئاتر و نمایشنامه‌نویسی
لینک قسمت دهم پادکست گوشه؛ هنر با گوشه؛ درباره هنر بدن، هنر زمینی و هنر ویدیویی
لینک قسمت یازدهم پادکست گوشه؛ هنر با گوشه؛ درباره ادبیات و رمانی که انقلابی به راه انداخت
لینک قسمت دوازدهم پادکست گوشه؛ هنر با گوشه؛ درباره شعر، ترانه، آواز و خواننده‌ای که شبیه کسی نمی‌شد
نظر شما