گاهی به‌زبان آوردن بعضی چیزها شبیه ادا و افه است ولی شاید با عبور از آنها برای فرار از برچسب و تمسخر دیگران، ما هم کمکی به بازسازی و همه‌گیرشدن مفهوم واقعی‌اش نکنیم.
روز دوم اردیبهشت ماه (۲۲ ماه میلادی آوریل) «روز جهانی زمین» است که در ایران به «روز زمین پاک» معروف است؛ زمینی که ذره‌ذره رگه‌های حیاتش را گرفته‌ایم و روزهای باقی‌مانده‌‌اش پر شده از زباله، آلودگی، فرسایش و مرض…
بعضی از ما که در روستا بزرگ نشده‌ایم و آشنایی با نشانه‌ها و نگاه برخی روستایی‌ها به حیات‌وحش و خاک و آب نداریم، شاید لحظه‌ای هم به طبیعت وصل نشویم و با اقلیمی که در آن زندگی می‌کنیم، بیگانه بمانیم.
بیشتر ما در جامعه‌ای بزرگ شدیم که نه مدرن است و نه سنتی. جامعه روستایی، به سمت شهر رفته و جامعه شهری هم با جامعه سنتی قطع رابطه کرده. روستایی‌هایمان، شهری‌های تقلبی شدند و شهری‌ها با طبیعت و حیوان و آب‌وهوا بیگانه؛ مهاجرت‌های بی‌حاصل که یکی از نشانه‌هایش دورشدن از «سلامت طبیعت» است. در این مهاجرت‌ها، آدم‌ها اقلیم‌شان را بر اساس نیاز و علاقه انتخاب نمی‌کنند و اساسا این موضوع بی‌ارزش‌تر از آن است که در فهرست انتخاب‌هایمان بعد از حرفه، دستمزد، خانواده، امکانات و …. قرار بگیرد.
روز زمین، در بسیاری از کشورها با برگزاری نشست‌ها، کلاس‌های آموزشی و فعالیت‌های خیابانی جشن گرفته می‌شود و معمولا اختصاص به مسائل زیست‌محیطی دارد. داوطلبان در خیابان‌ها و میدان‌ها با نشانه‌هایی از روز زمین به مردم اطلاعاتی را می‌دهند درباره محل‌های بازیافت و روش‌های صرفه‌جویی در مصرف آب و کاغذ و پاکیزه نگه‌داشتن رودها و ساحل‌ها.
آنها از مردم می‌خواهند برای یک روز هم که شده، مسیری را پیاده یا با دوچرخه طی کنند. برای کسانی که در عمرشان سوار وسایل حمل‌ونقل عمومی نمی‌شوند و برای آسایش و راحتی خیال‌شان ترجیح می‌دهند، حتی ۵۰۰ متر مسافت را هم رانندگی کنند، شاید سخت باشد که بپذیرند همین یک‌روز خودخواه نبودن چقدر می‌تواند به جان بی‌جان زمین کمک کند.
[alert type=secondary close=no]
– در همین روز که برخی می‌گویند مراعات‌کردن موقتی بعضی رفتارها، تاثیری در حال و روز زمین ندارد، بد نیست کار درازمدت‌تری بکنیم. آن‌هم وقتی می‌گویند تا ۷۵ سال آینده هیچ جنگلی در ایران باقی نخواهد ماند؛ حالا که توافق هسته‌ای پیشرفت داشته، می‌توانیم هسته اولین میوه‌ای را که می‌‌خوریم، بکاریم. کاشتن‌اش کاری ندارد. با خاک و آفتاب ایران، از اینکه احتمالا هر چیزی از زمین می‌روید، شگفت‌زده خواهیم شد. نهال می‌تواند در گلدان روی بالکن، در حیاط یا حتی گوشه اتاق، با خاک مناسب رشد کند و اگر لازم شد فقط فضای بزرگ‌تری برایش فراهم کنیم.
– می‌توانیم یک نهال یا درخت کوچک بخریم و جایی بکاریم تا بزرگ شود و به اندازه خودمان از آلودگی هوا کم و به تعداد درختان کشور اضافه کنیم. یک نهال دو ساله میوه تا ۲۰ هزارتومان قیمت دارد و نهال بی‌بار (که با کلمه بد «غیرمثمر» شناخته می‌شود) کمتر از ۱۰ هزارتومان قیمت دارد.
درباره گیاهانی که هوای داخل اتاق و فضای کار ما را پاکیزه می‌کنند، اینجا گفته‌ایم.
– می‌توانیم از همین روز الهام بگیریم و کیسه‌های پارچه‌ای را همیشه همراه‌مان داشته باشیم تا موقع خرید روزانه یا هفتگی، کیسه نایلونی و پلاستیکی بیشتری مصرف نکنیم. اینجا عده‌ای تلاش می‌کنند، این موضوع را پررنگ‌تر کنند و بگویند هر کیسه پلاستیکی چقدر برای طبیعت آزاررسان است. اگر حوصله و امکان دوختن یک کیسه پارچه‌ای را دارید، این روش دوخت را ببینید که فقط نیاز به دو تکه پارچه مستطیلی و دو بند دارد. اگر هم ترجیح می‌دهید روش تنبلانه‌تری را انتخاب کنید، با۱۰ تا ۱۲ هزار تومان هزینه، یک کیسه ساده پارچه‌ای بخرید که می‌تواند سال‌ها همراه آدم بماند و زمین را از دفن ده‌ها کیسه پلاستیکی نجات دهد.
– در همین یک روز به خاطر «زمین» از مواد شوینده، تمیزکننده و ضدعفونی‌کننده مضر استفاده نکنیم. درست‌کردن محلول‌هایی با یک استکان سرکه سفید و یک استکان آب، کاری ندارد. این مایع سفیدکننده و تمیزکننده‌ای است که گاهی معجزه می‌کند و آدم را از خرید و استفاده نوع مضر تجاری‌اش از فروشگاه‌ها بی‌نیاز. همین رویه می‌تواند تبدیل به عادت همیشگی شود و یک جنس مضر برای طبیعت را از سبد خریدمان کم کند.
برای لکه‌های چسبنده و سخت‌تر هم می‌توانیم سه قاشق چای‌خوری جوش‌شیرین را با کمی آب گرم مخلوط کنیم (تا شبیه خمیردندان شود) و با دستمال مرطوب قابل شست‌وشو لکه غذا، چای یا قهوه را تمیز کنیم. خمیر جوش‌شیرین می‌تواند یک ساعتی روی لکه بماند و بعد با دستمال آن را پاک کنیم؛ بدون نیاز به سفید‌کننده‌های مرسومی که در بازار وجود دارد و راهی فاضلاب می‌شود و ضررهای فراوانی برای محیط‌زیست دارد.
اینجا روش‌های پاکیزه‌کردن وسایل خانه و در و دیوار و شیشه با تصویر توضیح داده شده و می‌توانیم ایده‌های دوستانه‌تری را برای رفتار با زمین انتخاب کنیم و یک روز هم که شده از خرید یا استفاده هر نوع آب‌ژاول و گندزُدا خودداری کنیم.
– قبلا در گوشه از روش‌های مراقبت از پوست گفته بودیم که می‌تواند به جای اضافه‌کردن یک بار سنگین روی دوش کره زمین، هم برای سلامت خودمان مفید باشد و هم محیط‌زیست. به جای استفاده از لایه‌بردارهای پوستی و برخی از مواد آرایشی و بهداشتی که «ذرات پلاستیکی» دارند می‌توانیم با قهوه و عسل و تخم‌مرغ و … ماسک و لایه‌بردار پوست تهیه کنیم. ذرات پلاستیکی (مایکروپلاستیک‌ها) در بسیاری از شوینده‌ها، اسکراب‌ها، خمیردندان‌ها و محصولات آرایشی و بهداشتی وجود دارند که تجزیه نمی‌شوند و از راه رودها به دریا و اقیانوس‌ها می‌رسند و در بدن ماهی‌ها، دلفین‌ها، فوک‌ها و بقیه آبزیان جا می‌گیرند و بیمارشان می‌کنند. بعد هم همین ماهی‌ها، خوراک آدم‌ها می‌شوند و چرخه مخرب زیست‌محیطی ادامه پیدا می‌کند. در حالیکه با راه‌های مهربانانه‌تر و مداوم‌تر می‌توانیم از درد زمین کم کنیم.
[/alert]
می‌گویند، نگرانی‌های مربوط به محیط زیست با مشکلات اقتصادی رابطه معکوس دارد، اما حتی از همین زاویه باز هم کمی دلسوزی برای وضعیت محیط‌زیستی که خودمان ساخته‌ایم، می‌تواند به صرفه‌تر باشد.
می‌گویند روز زمین، روز قدردانی از زمین است. زمینی که این روزها با کلمه بحران آشناتر است تا قدرشناسی. بحرانی که به آب و خاک و هوایش می‌چسبانیم.
می‌گویند جامعه مدرن رابطه دو طرفه با طبیعت دارد. روزگاری طبیعت تعیین‌کننده وضعیت جامعه بود. حالا سال‌هاست که انسان‌ها با ظلم و دستکاری در زمین، این رابطه را یک‌طرفه کرده‌اند و نقش پررنگ‌تری در مسائل اقلیمی و به‌هم‌ریختن شرایط زیست‌محیطی‌اش دارند اما خود را در بازسازی و بهترشدنش سهیم نمی‌دانند.
تیتر: شهرام شیدایی
عکس از اینجا
نظر شما