جلای جگر

شربت خاکشیر و تخم‌شربتی از شربت‌های سنتی است که در تابستان تجویز می‌شود و شاید با هر طبعی هم سازگار باشد. قبلا اینجا درباره کارایی تخم شربتی در نوشیدنی‌های متنوع گفته بودم. سال‌هاست که تخم این گیاهان خاص، بیرون از ایران هم طرفدار پیدا کرده‌. بیرون از ایران، مشابه تخم شربتی را از همین خانواده به اسم دانه چیا و خاکشیر را از جمله به‌ نام راکت یا موشک لندن می‌شناسند.

در کنار دستورهای قدیمی برای تهیه یک شربت خنک تابستانی با این دو گیاه، حالا دستورهای زیادی وجود دارد با نسخه‌های متفاوت. یکی از این نسخه‌ها که از خودم ساختم و به نظرم خوشمزه، شاداب‌کننده و سرحال‌آورنده است، ترکیبی است از این دو عنصر با آلوئه‌ورا، یخ خرد‌شده و نعنای تازه که گویا پورسینا هم چندین قرن پیش هرکدام از این عناصر را بارها تجویز کرده است. تلاش کردم درباره طبع گرم وسرد هرکدام از بخش‌های این نوشیدنی با مزاج‌های متفاوت، چیزهایی پیدا کنم، اما موفق نشدم دو منبع پیدا کنم که دست‌کم در یک بخش درباره این موضوع، مطلب مشترک یا حداقل غیرمتضادی داشته باشند.

آلوئه ورا یا آلووورا، این روزها در شکل کرم و ژل ضدچروک، ضدسوختگی، شامپو و پماد فروخته می‌شود. اما این گیاه که به آن شب‌یار هم می‌گویند، غیر از خاصیت‌های فراوانی که برای از بین بردن جوش و لک و چروک و گوشت اضافه بر آن تاکید می‌شود، خوشمزه هم هست. در ایران هم تولید می‌شود و گفته شده غیر از مدل‌های گل‌خانه‌ای، نوع آفتاب‌خورده و وحشی آن در جنوب و جنوب‌شرقی ایران، همه این خاصیت‌های بهداشتی و خوراکی را دارد.

تخم شربتی و خاکشیر، در کنار خاصیت‌های فراوانی که داروخانه‌های گیاهی با موضوع تروتمیز کردن روده و معده و رقیق‌ کردن خون و راحت کردن اعصاب، می‌نویسند و روی کیسه‌هایشان می‌گذارند، به نظر من جگر آدم را خنک می‌کنند و تشنگی سیری‌ناپذیر تابستانی را هم جواب می‌دهند.
مواد این نوشیدنی نیمه مدرن و سنتی، تخم شربتی است همراه با خاکشیر، به هر اندازه‌ای که برای هر کسی مفید و کافی است. برای دو نفر از هر کدام نصف فنجان را پیشنهاد می‌کنم که باید جدا خیسانده شود و البته خاکشیر به اصطلاح ریگ‌شور شود. یک بطری نیم لیتری نوشیدنی آلوئه‌ ورا هم لازم داریم. نوشیدنی آلوئه ورا در ایران یکی دو شرکت مشخص سازنده دارد و روی بطری‌اش نوشته شکر ندارد و با عسل شیرین شده. (نمی‌دانم چقدر واقعیت دارد). از طرفی رویش نوشته از استرس تا میگرن و کلسترول را درمان می‌کند و مصرف‌اش برای درمان کچلی و فشارخون و پوست داغان، در همان برچسب کوچک پشت بطری، توصیه شده. منبع معتبری برای این گفته‌ها پیدا نکردم.

از آنجایی که احتمالا هر کسی نمی‌تواند خودش آلوئه‌ورای خودش را داشته باشد، آب  ژل‌مانند آن را بگیرد، پردازش کند و شیره‌اش را برای این نوشیدنی آماده کند، پیشنهاد می‌کنم یکی از این بطری‌های سبز این نوشیدنی را بگیریم و یک‌بار امتحان کنیم.

همه این مواد را بعد از نیم تا یک ساعت خیساندن (خاکشیر و تخم‌شربتی) مخلوط می‌کنیم. نصف فنجان آب لیموی تازه، به همراه چند برگ نعنای تازه خردشده و یک لیوان آب گازدار خنک هم اضافه می‌کنیم. یخ خردشده هم که اصولا جواب می‌دهد برای هر نوشیدنی تابستانی. می‌توانیم کمی گلاب به همراه چند تکه لیموی برش خورده هم به این نوشیدنی خنک ِ وسوسه‌انگیز اضافه کنیم. در پایان، از انداختن یک عدد توت فرنگی در این نوشیدنی، هم برای خوش‌رنگی و هم طعم، دریغ نکنیم.

دست‌کم دو خانواده سراغ دارم که یکی می‌گوید از کودکی هر وقت زبان بچه‌ها به دلیل خوردن هله‌هوله، بار داشته (بچه رودل کرده)، مادر، شربت خاکشیر تجویز می‌کرده و خانواده دیگر هم می‌گوید، مادر آنها هر وقت بچه‌ها دچار سهولت مفرط در امر برون‌روی (اسهال) بوده، خاکشیر به بچه‌ها می‌داده؛ هر دو خانواده، تا این لحظه راضی به نظر می‌رسند و برما دانسته نیست که بالاخره خاکشیر خاصیت تسهیل در امور را دارد یا در امور روان، مثل ترمز عمل می کند.

تخم شربتی لعاب می‌دهد و آلوورا نرم و لزج زیر دندان می‌آید. عطر نعنا پخش می‌شود در دهان و لیموی تازه با دانه‌های سفت خاکشیر، حال خوشی دارد. (این جمله‌ها را هم اگر سه تا دکمه «اینتر» کی بورد بین‌شان بزنیم، شعری مناسب انتشار در شبکه‌های اجتماعی بدست می‌آید)

تیتر، از خاکشیرفروشی حوالی کوچه برلن

چکیده
[schema type=”recipe” name=”شربت خاکشیر، تخم‌شربتی و آلوورا” pubdate=”2013-07-24″ image=”https://www.gooshe.net/wp-content/uploads/2013/07/khakshir-sharbati.jpg” description=”شربت خاکشیر و تخم شربتی دو نوشیدنی سنتی ایرانی هستند که در تابستان‌ها برای رفع تشنگی توصیه می‌شوند. این دو عنصر معمولا در شکل یک آشامیدنی با یک طعم‌دهنده مخلوط می‌شوند.” prepmins=”۳۰” yield=”۲ نفر” ingrt_1=”خاکشیر” ingrt_2=”تخم شربتی” ingrt_3=”آلوورا” ingrt_4=”نعنا” ingrt_5=”آب گازدار” ingrt_6=”لیموترش” ingrt_7=”گلاب” instructions=”تخم شربتی و خاکشیر را در دو ظرف جدا می‌خیسانیم. بعد از مدتی آن را با نوشیدنی آماده آلوئه‌ورا، آب‌گازدار، آب لیموترش و نعنای خردشده مخلوط می‌کنیم و سرد می‌نوشیم.” ]