قصدم از معرفی کتاب فیلمنامه «شب افتتاح»، بیش از دعوت به خواندن، بهانه‌ای برای به‌زبان آوردن و گفتن از کار خوبی‌ست که ده سالی از انجام‌اش گذشته. شاید با سکوت و نگفتن از کارهای خوب، ما هم در کم شدن یا به‌وجود نیامدن کارهای باارزش، شریک باشیم.
درباره مترجم
خواندن فیلمنامه، شاید علاقمندان زیادی نداشته باشد و مشتری‌های خودش را داشته باشد، مخصوصا فیلم «شب افتتاح» و کارگردانش جان کاساوِتیس، که شاید خیلی بین مردم شناخته شده نباشد. لابد لیلا حاتمی می‌توانسته سراغ ترجمه یک فیلمنامه بازاری یا مشهور برود -بازار نمایشگاه عکس و پُرکردن نوار و سی‌دی شعر و دکلمه هم که همیشه داغ و به راه است- ولی این کار را نکرده و سراغ کاری کم‌تر شناخته شده اما باارزش رفته.
تا آنجا که می دانم، پیش از انتشار این کتاب در ایران، هیچ کتابی به این پُروپیمانی درباره جان کاساوتیس، چاپ نشده بود. لیلا حاتمی در مصاحبه‌ای گفته بود پیشنهاد ترجمه این فیلمنامه را صفی یزدانیان به او داده و تا آن زمان خودش هم جان کاساوتیس را نمی‌شناخته. (اعتماد ملی ۲۶ فروردین ۱۳۸۸- شرق، ۱۷ فروردین ۱۳۸۴)
حاتمی سال ۱۳۸۲ فیلمنامۀ «گرترود» نوشتۀ کارل تئودور درایر و مجموعۀ «شش گفت‌وگو با پیکاسو، گفت‌وگو با پیکاسو دربارۀ تابلوی «زنان الجزیره» از دانیل هانری کان وایلر» را هم ترجمه و منتشر کرده.
درباره نویسنده
جان نیکولاس کاساوِتیس، بازیگر، کارگردان و فیلمنامه‌نویس آمریکایی‌ست که سال ۱۹۲۹ در خانواده‌ای از مهاجر‌های یونانی، در نیویورک به‌دنیا آمد. شاید بازی‌اش را در فیلم بچه رزماری دیده باشیم. کاساوتیس را از پیش‌گامان سینمای مستقل آمریکا می‌دانند؛ از نخستین کسانی که با جمع‌کردن پول از دوستانش یا گرو گذاشتن خانه‌اش و تن ندادن به مناسبات هالیوود و تهیه‌کننده‌ها، فیلم‌های مستقل و ماندگاری ساخت که در زمان زنده بودنش چندان قدر ندیدند. کاساوتیس سال ۱۹۸۹ در ۵۹ سالگی از التهاب شدید کبد درگذشت. زمان مرگ، بیشتر از ۴۰ فیلمنامه نوشته بود که نتوانست آنها را بسازد، رُمان «شوهران» را هم که فیلم‌اش را پیش‌تر ساخته بود، آماده چاپ داشت.
نیویورکر در شماره اول ژوئیه ۲۰۱۳ درباره‌اش نوشته «کاساوتیس را می‌توانیم یکی از تاثیرگذارترین کارگردانان آمریکایی ِ نیم قرن گذشته بدانیم».
درباره فیلم
جان کاساوِتیس
شب افتتاح، نهمین فیلم از دوازده فیلمی‌ست که کاساوتیس کارگردانی کرده. فیلم درباره زنی (میرتل) است که بازیگر تئاتر و سینماست و در نمایشی به نام «زن دوم» بازی می‌کند. نقش میرتل را جینا رولندز (زن عینکی در عکس یک و روی جلد کتاب) – که خودش و بازی‌اش محشر است – بازی می‌کند. او همسر جان کاساوتیس است که او هم در نقش موریس، یکی از بازیگران تئاتر، در کنار کارگردانی فیلم، در آن بازی می‌کند.
میرتل با نویسنده نمایشنامه و نقشی که بازی می‌کند و سن و سال‌اش در این نمایش، درگیر است…
جینا رولندز چیزی گفته که بهتر از نوشتن داستان فیلم، آن را توصیف می‌کند:
«آدم در مقطعی از زندگی‌اش دیگر نمی‌تواند به آن چیزهایی که در جوانی حامی‌اش بوده‌اند تکیه کند؛ پس باید خود ِ دوم ِ وجودش را بپذیرد و در آغوش‌اش بگیرد.» (جینا رولندز، زن هوشیار، بورلی واکر/ترجمه مژگان محمد)
شناسنامه کتاب:
[schema type=”book” url=”http://www.goodreads.com/book/show/13420636″ name=”فیلمنامه شب افتتاح” description=”متن فیلمنامه از فیلم پیاده شده و در پایان کتاب، پنج مقاله به نام‌های بازیگر، آن به آن، شخصیت‌های پیچیده، جینا رولندز زن هوشیار، جان کاساوتیس، نوشته یا ترجمه شده‌اند که درباره کارگردان، سبک و فیلم‌هایش و به ویژه فیلم شب افتتاح هستند.” author=”جان کاساوتیس – ترجمه لیلا حاتمی” publisher=”نشرنی” pubdate=”2002-03-22″ edition=”یکم – ۲۲۸ صفحه” isbn=”9643126390″ paperback=”yes” ]
مرسی . چقدر خوب بود این مطلب . لطف کنید بیشتر کتاب معرفی کنید. ما هم سعی می کنیم تهیه کنیم.
فیلم که عالی بود، من نمی دونستم فیلمنامه اش هم ترجمه شده، ممنون.