این روزها بازار نمایش آن‌چه «فیلم مستند سیاسی» می‌نامند، گرم است. اما ظاهرا بیشتر این فیلم‌ها گزارش‌های تصویری هستند که با کنار هم گذاشتن بخشی از تصویرها، گفته‌ها و شنیده‌هایی که شاید راهی هم برای اثبات درستی‌شان وجود ندارد، تولید شده‌اند.
از چیزی که «مستند» است، انتظار می رود سند یا دست‌کم نشانی و راهی را هم برای سنجش درستی ادعایش نشان دهد؛ به طور مشخص به یک صحنه از مستند «آناتومی یک کودتا» اشاره می‌کنم که خوشبختانه در دست است و می‌توانیم اینجا ببینیمش. در صحنه‌ای از این مستند (دقیقه ۲۵) پدرو کارمونا، بازرگان ۶۰ ساله‌ای که ارتشیان ونزوئلا پس از برکناری هوگو چاوز در سال ۲۰۰۲ او را به عنوان رئيس جمهور موقت، معرفی کردند، در دفاع از دولت موقت می‌گوید «در آن زمان، ما هیچ یک از اعضای دولت سابق را دستگیر نکردیم و خشونت نکردیم.» کارگردان، فیلمی نشان می‌دهد، گروهی را می‌بینیم که وزیر کشور سابق را از خانه‌اش بیرون کشیده‌اند و با مشت و لگد به جانش افتاده‌اند، کارگردان از کارمونا می‌پرسد، پس این چیست؟ کارمونا با لبخند پاسخ می‌دهد «این‌ها همسایه‌های وزیر هستند و ربطی به دولت موقت ندارند.» وزیر کشور و همسایه‌هایش، در زمان پخش فیلم زنده بودند و اگر کسی می‌خواست درستی ادعای کارمونا را بسنجد، حتی امکان مقایسه چهره ضاربان وزیر کشور و همسایه‌های او وجود داشت.
آناتومی یک کودتا، روایت «مستندی» از حدود ۴۸ ساعتی‌ست که در آوریل ۲۰۰۲ ارتشی‌های ونزوئلا توانستند هوگو چاوز را از قدرت پایین بکشند و پدرو کارمونا را رییس جمهور موقت ونزوئلا کنند. در این فیلم ۵۱ دقیقه‌ای برای خیلی از ادعاها، تصویرهای کم‌یاب و نایابی می‌بینیم که اگر نتوانیم آنها را سند قطعی بدانیم، دست‌کم راه راستی‌آزمایی آنها وجود دارد. به نظرم قوت این فیلم در این است که تبدیل به فیلم تبلیغاتی یکی از طرف‌های درگیر کودتا نمی‌شود و با آن‌که با نمایش بخشی از مردم‌فریبی چاوز شروع می‌شود، به بیاعتنایی رسانه‌ها و «طبقه متوسط» نسبت به علاقه بخش بزرگی از جامعه فقرای ونزوئلا به چاوز هم می‌پردازد و نشان می دهد چطور بیاعتنایی رسانه‌ها نسبت به پوشش اخبار گردهم‌آیی‌های طرفداران چاوز، آنها را عصبانی و جامعه را قطبی کرد. از بی‌شمار تحقیرها و حرف‌‌هایی که رسانه‌ها به چاوز و طرفدارانش نسبت می دادند، یکی این بود که در روزنامه تال کوآل چاپ شده بود و «دولت انقلابی چاوز را از لحاظ زیبایی‌شناسی، یک فاضلاب دانسته بود.» در این فیلم مستند می‌بینیم که چطور این تحقیرها و خودبزرگ‌بینی بخشی از گردانندگان رسانه‌های ونزوئلا، گروه بزرگی از مردم را به چاوز و شیوه کشورداری‌اش وفادارتر کرد و امروز، یک دهه پس از آن روزها، بخشی از مردم امیدی به آینده بهتر ندارند.
فیلم کامل مستند «آناتومی یک کودتا»، ۵۱ دقیقه، در سایت یوتیوب:
عکس ۱، یک طرفدار هوگو چاوز در گردهم‌آیی دولتی، ۲۱ سال پس از نخستین کودتای نظامی نافرجام چاوز برای رسیدن به قدرت. عکس: خورخه سیلوا
چکیده:
[schema type=”movie” url=”http://www.journeyman.tv/?lid=9017″ name=”آناتومی یک کودتا” description=”آناتومی یک کودتا، روایت «مستندی» از حدود ۴۸ ساعتی‌ست که در آوریل ۲۰۰۲ ارتشی‌های ونزوئلا توانستند در کودتایی نافرجام، هوگو چاوز را از قدرت پایین بکشند و پدرو کارمونا را رییس جمهور موقت ونزوئلا کنند. در این فیلم ۵۱ دقیقه‌ای برای خیلی از ادعاها، تصویرهای کم‌یاب و نایابی می‌بینیم که اگر نتوانیم آنها را سند قطعی بدانیم، دست‌کم راه راستی‌آزمایی آنها وجود دارد.” director=”Else West” ]
نظر شما